Zanimljivosti ROMI.HR

Himna države je najčešće određena posebnim zakonom, a često i ustavi pojedine države sadrže odredbe o nacionalnim simbolima koji, u pravilu, pored nacionalne zastave i grba uključuju i nacionalnu himnu. Zakonima su najčešće uređeni i načini korištenja himne i drugih nacionalnih simbola. Po uzoru na državne himne mnoge međudržavne i međunarodne organizacije također imaju svoje himne. Himna Europske unije je ''Oda radosti'' iz Beethovenove devete simfonije.

Himne se najčešće izvode na početku manifestacija ili u drugim formalnim prigodama sukladno protokolu i tradicijama pojedine države. Na sportskim manifestacijama međunarodnog karaktera odnosno onima u kojima sudjeluju sportaši ili sportske reprezentacije pojedine zemlje, u pravilu se, prije početka natjecanja i prilikom proglašenja pobjednika intoniraju nacionalne himne.

LIJEPA NAŠA DOMOVINO

Republika Hrvatska je u članku 11. Ustava utvrdila pjesmu ‘’Lijepa naša domovino’’ hrvatskom himnom. Posebnim zakonom detaljnije su uređeni tekst himne te uporaba i zaštita himne i drugih državnih znamenja.

Stihovi današnje himne temelje se na povijesnim stihovima koji su objavljeni u književnom listu "Danica" 1835. godine pod naslovom "Horvatska domovina", a uglazbljena se pojavljuje 1840-ih godina. Pjesma se pod nazivom „Lijepa naša domovino“ prvi put spominje 1864. godine, a krajem XIX. stoljeća taj je naziv u potpunosti zamijenio originalni naziv pjesme. Autor teksta pjesme je bio Antun Mihanović, a himnu je uglazbio Josif Runjanin. Kao himna je pjesma ‘’Lijepa naša domovino’’ prvi put službeno priznata 1972. godine amandmanom na Ustav SR Hrvatske, a Ustavom Republike Hrvatske 1990. godine je postala himnom Republike Hrvatske.

ĐELEM ĐELEM

Romski narod, iako nema svoju nacionalnu državu, također ima svoju nacionalnu himnu. Himna romskog naroda je Đelem, Đelem (Gelem, Gelem). Odluka o proglašenju pjesme Đelem, Đelem je usvojena na Prvom svjetskom kongresu Roma koji je održan 1971. godine u Londonu.

Pjesmu Đelem, Đelem je skladao Žarko Jovanović, Rom iz Srbije, u suradnji s 'tamburašem Milošem' (čijeg se prezimena ne sjeća) 1949. godine. Aleksandar Petrović ju je koristio kao glavnu glazbenu numeru za svoj poznati film ,,Skupljači perja’’. Pjesma je u izvođenju Olivere Katarine veliku popularnost stekla upravo kroz taj film. Riječi himne govore, između ostalog, o stradanju Roma tokom Drugog svjetskog rata, a kao lajtmotiv kroz pjesmu se naglašava putovanje i traganje za srećom romskog naroda. Među Romima se mogu čuti različiti glazbeni aranžmani ove pjesme, ponekad i s izmjenjenim tekstovima.

Tekst romske himne                                                           Tekst romske himne

na romskom jeziku (romani chib):                                     na hrvatskom jeziku: 

Gelem, gelem                                                                       Đelem, Đelem

Gelem, gelem, lungone dromensa                                     Putovao sam putevima dugim

Maladilem bakhtale Romensa                                           i sretao sretne Rome  

A Romale katar tumen aven,                                              Putovao sam daleko širom svijeta

E tsarensa bakhtale dromensa?                                        i sretao sretne Rome

A Romale, A Chavale                                                           O romski ljudi, o romska djeco,

Vi man sas ek bari familija,                                                I ja sam jednom imao veliku obitelj, 

Murdadas la e Kali legija                                                    ali ih je Crna legija umorila

Aven mansa sa lumniake Roma,                                       Pođite sa mnom, Romi svijeta,

Kai putaile e romane droma                                              tamo gdje su romski putevi otvoreni

Ake vriama, usti Rom akana,                                             Sada je vrijeme, ustanite, Romi,

Men khutasa misto kai kerasa                                          uspjet ćemo u našim naporima

A Romale, A Chavale                                                          O romski ljudi, o romska djeco